ALS hastalığı nedir? Belirtileri nelerdir , tanısı nasıl koyulur?

ALS, esas olarak istemli kas hareketini kontrol etmekten sorumlu sinir hücrelerinin zarar görmesinden kaynaklanan nadir bir nörolojik hastalık grubudur.

ALS hastalığı nedir?

İstemli kaslar çiğneme, yürüme ve konuşma gibi hareketleri gerçekleştirmekten sorumludur. ALS hastalığı ilerleyicidir ve semptomlar zamanla kötüleşme eğilimindedir. Şu anda, ALS’nin ilerlemesini durdurmak veya tam bir tedavi sağlamak için bir tedavi seçeneği yoktur, ancak araştırmalar devam etmektedir. ALS vücuttaki tüm kasları işlevsiz hale getirebiliyor ve zamanla ses yitimine de yol açıyor. Dünyaca ünlü fizikçi Stephan Hawking’de ,ALS nedeniyle ses yetisini kaybeden isimlerden biriydi.

ALS hastalığı belirtileri nelerdir?

ALS’nin ilk semptomları farklı hastalarda farklı şekilde kendini gösterir. Biri kalemi veya kahve fincanını tutmakta zorlanırken, bir diğeri konuşmada sorun yaşayabilir. ALS tipik olarak ilerleyici bir hastalıktır.

Hastalığın ilerleme hızı hastadan hastaya önemli ölçüde değişir. ALS hastalarının ortalama hayatta kalma süresi 3 ila 5 yıl olmasına rağmen, birçok hasta 10 yıl veya daha fazla yaşar

ALS hastalığında görülen erken belirtiler:

• Yürürken tökezleme,
• Eşyaları taşımada güçlük,
• Konuşmada bozulma,
• Yutma problemleri,
• Kaslarda kramplar ve sertlik,
• Başı dik tutmada güçlük çekme şekilde sıralanabilir. 

ALS’den dolayı ilk başta sadece tek eli etkileyebilir. Veya tek bir bacağınızda sorun olabilir. Ancak zamanla kontrol edilen kas gruplarının neredeyse tamamı hastalığın etkisine girer .

ALS ağırlaştıkça , daha çok kasta hastalık belirtileri görülür. Hastalığın daha ileri safhada belirtileri arasında:

• Kaslarda ileri derecede güçsüzlük,
• Kas kütlesinde azalma,
• Çiğneme ve yutma problemlerinde artış gibi belirtiler bulunur.

ALS hastalığı nedenleri nelerdir?

ALS vakalarını , %5-%10’u kalıtım yoluyla ebeveynlerden aktarıldığı saptanmıştır. Geri kalan vakalarım bilinen kesinleşmiş bir nedeni bulunmamaktadır. Kesin bir sonuç olamamakla beraber bu hastalardaki olası nedenler şunlardır;

• Gen mutasyonu
• Kimyasal dengesizlik
• Düzensiz bağışıklık yanıtı
• Proteinlerin anormal birikimi

ALS hastalığı tanısı nasıl konulur?

Hastalığın erken dönemde teşhis edilmesi malesef zordur. Diğer bazı nörolojik hastalıklara benzer belirtiler verebilir. Bu zorlu yaşamamak için yapılması gereken bazı testler vardır , bu testler;

• Elektromiyogram (EMG)
• Sinir iletim çalışması
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
• Kan ve idrar testleri
• Lomber ponksiyon (İğneyle belden girilip omurilikten sıvı alma işlemi)
• Kas biyopsisi

ALS hastalığı tedavisi varmıdır?

Tedaviler hastalığın verdiği hasarı düzeltemez; ancak semptomların ilerlemesini yavaşlatabilir, komplikasyonları önleyebilir ve hastayı daha rahat ve bağımsız hale getirebilir. Tedavi için birçok alanda eğitim almış entegre bir doktor ve sağlık profesyonelleri ekibine ihtiyaç vardır. Bu, hayatta kalma sürenizi uzatabilir ve yaşam kalitenizi artırabilir. Tedavide çeşitli ilaçlar, fizik tedavi ve rehabilitasyon, konuşma terapisi, besin takviyeleri, psikolojik ve sosyal destek tedavileri kullanılmaktadır.

ALS hastalığı insanlarda görülme oranı kaçtır?

Genellikle erişkin yaşlarda (40-50) ve erkeklerde kadınlara göre biraz daha sık görülür. İnsidansı (insidansı) 100.000’de 1-1,5 civarındadır. Daha genç ve ileri yaşlarda ortaya çıkabilir ve genellikle zayıf kişilerde görülmesi dikkat çekicidir.

ALS’den nasıl korunabilir ve riski azaltabilirim ?

Ne yazık ki, neden tam olarak ortaya çıkmadığı için koruma için kesin bir şey önermek mümkün değildir. Etiyolojide öne sürülen aşırı fiziksel aktivite ve oksidatif stres, viral enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi tutulumu gibi hipotezlerin hiçbiri tek başına hastalığın ortaya çıkışını açıklayamaz.

Türkiye ‘ de okuma oranı nasıldır? Okuma alışkanlığı nasıl kazanılır?