Adabı Muaşeret Nedir? Adab-I Muaşeret Kuralları Nelerdir?

Adap Ne Demek?

Adap kelimesi dilimize Arapçadan geçmiştir. Günümüz de örgü kuralları olarak adlandırılır . Güzel ahlak anlamına gelen edep kelimesinin çoğuludur. Kişinin özel ve toplum yaşantısında uyması gereken nezaket kurallarını kapsar.

Adabı Muaşeret Nedir?
Türk Dil Kurumu’na göre adabı muaşeret görgü kurallarına uymak anlamına gelir. Adap Edep kelimesinin çoğulu anlamına gelirken, muaşeret ise barış içerisinde yaşamak ve birbiri ile uzlaşmak anlamına gelir.
Adabı muaşeret bireylerin toplum kesimlerinin birbiri ile sevgi ve dostluk duygusunu güçlendirmek için medeni ve ahlaki davranışlar, görgü ve nezaket kuralları anlamına gelmektedir.

Başlıca Adabı Muaşeret Kuralları Nelerdir?

Toplum içerisinde sık sık duyulan adabı muaşeret kuralları kısaca şunlardır:

• Ayakta bir şeyler yenmez ve içilmez.
• Telefonda arayan kişi ilk olarak kendini tanımlaması gerekir.
• Öksürme veya hapşırma durumunda kişiler el ve mendil ile ağızlarını kapatmalıdır.
• Kalabalık alanlarda yüksek sesle konuşulmamalıdır.
• Biri konuşur iken lafı kesilmemelidir.
• Kalabalık ve toplu alanlarda sakız çiğnenmemelidir.
• Uzun süre kalan misafirlere ayrı bir oda verilmelidir.
• Eller pantolon cebine sokulmamalıdır.
• Pazarlık esnasında ürün kötülenmemelidir.
• Yemek davetlerine gecikmeden gidilmelidir.
• Sıra beklenirken kimsenin önüne geçilmemeli ve sıramızın gelmesi beklenmelidir.
• Başkalarının yanında ayakları uzatarak oturulmamalıdır.
• Büyükler karşısında ayak ayaküstüne atılmamalıdır.
• Kusurlar kişilerin yüzüne açık bir şekilde söylenmemelidir.
• Emanet eşyalar geciktirilmeden verilmelidir.
• Bir konuda reddetme esnasında ciddi ve terbiyeli olunmalıdır.

ADABI MUAŞERET NASIL YAZILIR? AYRI MI BİTİŞİK Mİ?

Yazılışı bir çok kişi tarafından karıştırılan adabı muaşeret kelimesi TDK’ya göre bitişik yazılır. Aynı anlama gelen muaşeret adabı ise ayrı yazılır.

Yazılışı çok karıştırılan adabı muaşeret kelimesi TDK’ya gör bitişik yazılır. Fakat bazı siteler ayrı olarak almıştır. Bunun yanı sıra aynı anlama gelen “muaşeret adabı” ise ayrı yazılır.

Sünnete göre âdâb-ı muaşeret / görgü kuralları

Besmele Çekme Adabı

• Yemek yemeğe, abdest almaya ve hayırlı işe başlarken besmele çekmek sünnettir…

• Tuvalet ihtiyacı giderirken besmele çekmek mekruhtur.

• Haram olan bir şeyi yapmaya başlarken besmele çekmek haramdır.

Selam Verme Adabı

• Binek üzerinde olan yürüyene,

• Yürüyen oturana,

• Az kişiler çok kişilere,

• Küçükler büyüklere selam verirler.

Konuşma Adabı

• Söylediği sözün nereye varacağını, düşünmek.

• Dünya ve ahiret için faydası olmayan sözleri söylememek.

• Sözleriyle kimsenin gönlünü kırmamak.

• Musibet ve felaket getireceğinden korktuğu şeyi söylememek.

• Konuşurken başkasının sözünü kesmemek.

• Bir insanı över veya yererken aşırı gitmemek.

• Büyüklerin yanında yüksek sesle konuşmamak.

• Boşboğazlık, gevezelik etmemek.

• Söylerken ağzını eğip büzmemek, avurt çatlatmamak, ustalık, bilgiçlik satmamak.

• Konuşurken karşısındakini hiçe sayarak ukalalık yapmamak, onun sözlerinde ayıp ve kusur aramamak.

• Dilini lanete, küfüre ve kaba konuşmaya alıştırmamak.

• Kendisine verilmiş bir sırrı başkasına söylememek.

• Yalan yere bir söz vermemek, yapamayacağı bir şeyi söylememek.

• Yalan söylemekten, yeminden, gıybet etmekten, koğuculuktan sakınmak.

• Başkalarıyla alay etmemek, kimseye kötü bir ad takmamak.

Eve Giriş Adabı

• Kapının sağında veya solunda durmak.

• Kapıya üç defa vurmak, izin verilir ise, içeriye girmek, izin verilmez ise geri dönmek.

• Eve girince ve çıkarken “Esselamü Aleyküm” diyerek selam vermek.

Yemek Yeme Adabı

• Sofra hazırlanırken yardımcı olmak.

• Yemekten önce ve sonra elleri yıkamak.

• Büyükleri sofraya oturmadan sofraya oturmamak.

• Besmele çekip, Allah’a vermiş olduğu nimetler için şükür etmek.

• Yemeğe önce yaşça veya mevkice büyük olan kişinin başlaması uygundur

• Sağ eliyle yemek.

• Lokmayı ağza göre almak ve iyice çiğnedikten sonra yutmak.

• Lokmayı yutmadıkça ikinci lokmaya el uzatmamak.

• Önündeki yemeği soğutmak için, yemeğin içine üflememek.

• Başkalarını tiksindirecek, iğrendirecek harekette bulunmamak ve söylememek.

• Ağızda yemek varken konuşmamak, gülmemek.

• Başkasının lokmasına ve yediğine bakmamak.

• Elini yemek kabına silkmemek ve lokmayı ağzına götürürken başını tabağa doğru uzatmamak.

• Yemek seçmemeye özen göstermek.

• Yemeği aynı kaptan yeyip, tabağın ortasından değil, kendi önünden yemek.

• Lokmasını ve aldığı yemeği bitirmek.

• Tabaklarda artık, sofrada kırıntı bırakmamak.

• Toplu yemek yenirken herkes yeyip bitirmedikçe sofradan kalkmamak.

• Yemek bitince “Elhamdülillah” demek.

• Yemeği yapana teşekkür etmek.

• Sofra kaldırırken yardımcı olmak.

• Yemek sonrası elleri yıkamak, dişleri fırçalamak.

• Sokaklarda yemek yememek ve içmemek.

• Gezinerek yemek yememek.

• Helalinden, temiz yemek ve Allah’a şükretmek.

• Acıkmadan yemek yememek.

Suyu İçme Adabı

• Besmele çekmek.

• Suyu bardaktan (veya tasdan) içmek.

• Suyu oturarak içmek.

• Bardağı sağ el ile ağıza götürmek.

• Bardağın içine nefes vermemek.

Tuvalet Adabı

• Tuvalete girmeden önce “Eüzü Besmele” çekmek.

• Sol ayak ile girmek.

• İhtiyacı ayakta değil, oturarak gidermek.

• Tuvalette konuşmamak, bir şeyler yememek, oyalanmamak.

• Tuvaletten çıkmadan temizlik kontrolü yapmak (elleri yıkamak).

• Sağ ayak ile çıkmak. Çıkınca “Gufraneke” demek, adaptandır.

Yatma Adabı

• Yatmadan önce elleri yıkamak.

• Dişleri fırçalamak.

• Kıyafetlerle değil, pijamalarla yatmaya özen göstermek.

• Giysilere sağdan giymeye başlamak.

• Besmele çekip sağ tarafa doğru dönüp yatmak.

• Yatmadan önce dua etmek, adaptandır.